พังงาไม่ได้มีดีแค่ภูเขาหินปูนและท้องทะเลสวยงามเท่านั้น แต่ยังมีอาหารรสเลิศที่สะท้อนวัฒนธรรมและวัตถุดิบท้องถิ่นอันอุดมสมบูรณ์ ไม่ว่าจะเป็นอาหารทะเลสดใหม่ เครื่องแกงสมุนไพรจัดจ้าน หรือขนมหวานเอกลักษณ์ นี่คือ 10 เมนูเด็ดที่คุณห้ามพลาดเมื่อมาเยือนพังงา
1. อาจาดหู – เมนูโบราณที่หาทานยาก
“อาจาดหู” เป็นอาหารพื้นถิ่นโบราณของพังงาที่มีมาตั้งแต่สมัยเจ้าเมืองพังงาไปตีหัวเมืองไทรบุรีและกวาดต้อนเชลยมา เป็นการผสมผสานวัฒนธรรมอาหารระหว่างจีนและมลายู คำว่า “อาจาด” หมายถึงผักดอง และ “หู” ในภาษาจีนหมายถึงปลา
เมนูนี้ทำจากปลากระบอกทอดกับขมิ้นจนกรอบนอกนุ่มใน ราดด้วยน้ำอาจาดสมุนไพรที่มีส่วนผสมของกระเทียม ขิง ขมิ้นชัน พริกชี้ฟ้า งาขาว น้ำส้มสายชู เกลือ และน้ำตาล ให้รสชาติเปรี้ยวหวานมันเค็มเข้ากันอย่างลงตัว แม้จะเป็นเมนูที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคย แต่หากได้ลองชิม รับรองว่าจะได้สัมผัสกับรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร
2. แกงไตปลา – อาหารใต้ขึ้นชื่อรสจัดจ้าน
แกงไตปลาเป็นเมนูที่ขึ้นชื่อของภาคใต้ โดยเฉพาะที่พังงาจะมีรสชาติเข้มข้นเป็นพิเศษด้วยเครื่องแกงที่โขลกสดใหม่ แกงไตปลาพังงาแท้ๆ จะใช้ไตปลากระพง หรือปลาทูที่หมักเกลือไว้จนเกิดรสเค็มจัดจ้าน ผสมกับสมุนไพรและผักพื้นบ้านหลากหลายชนิด
เมนูนี้มักเสิร์ฟพร้อมขนมจีนเส้นสดและผักเคียงมากมาย อาทิ ถั่วฝักยาว ถั่วงอก ใบชะพลู ยอดมะพร้าวอ่อน และพริกสด รสชาติเผ็ดร้อน เค็ม และมีกลิ่นเฉพาะตัวที่คนใต้เรียกว่า “กำสน” คือกลิ่นหอมฉุนเฉพาะของเครื่องแกงที่ไม่เหมือนใคร
3. ต้มยำกุ้งมะพร้าว – ความลงตัวของเปรี้ยวเผ็ดและความหวานมัน
ต้มยำกุ้งมะพร้าวเป็นเมนูที่ได้รับความนิยมอย่างมากในพังงา ด้วยวัตถุดิบทะเลสดโดยเฉพาะกุ้งแม่น้ำขนาดใหญ่ ผสมกับน้ำซุปต้มยำที่มีรสเปรี้ยวเผ็ดกลมกล่อม เติมความพิเศษด้วยการใช้น้ำมะพร้าวอ่อนแทนน้ำเปล่า และเติมเนื้อมะพร้าวอ่อนลงไป
จุดเด่นของต้มยำกุ้งมะพร้าวพังงาคือความสมดุลของรสชาติที่เปรี้ยวจากมะนาวและมะขาม เผ็ดจากพริกสด หอมจากสมุนไพรทั้งข่า ตะไคร้ และใบมะกรูด ผสานกับความหวานละมุนจากน้ำมะพร้าว ทำให้น้ำซุปมีความกลมกล่อมอย่างลงตัว
4. ปลากะพงราดซอสกะปิและสะตอ – ซีฟู้ดท้องถิ่นรสจัดเต็ม
อีกหนึ่งเมนูเด็ดที่พลาดไม่ได้เมื่อมาพังงา คือปลากะพงราดซอสกะปิและสะตอ เป็นการนำปลากะพงขนาดใหญ่จากอ่าวพังงามาทอดจนกรอบ แล้วราดด้วยซอสกะปิที่ผัดกับสะตอสด พริก และกระเทียม
กะปิที่ใช้ต้องเป็นกะปิคุณภาพดีจากแถบชายฝั่งพังงา ที่ทำจากเคยสดๆ หมักด้วยวิธีดั้งเดิม ส่วนสะตอจะใช้สะตอพื้นเมืองที่มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เมื่อผัดรวมกันจะได้ซอสที่มีรสชาติเข้มข้น หอม เค็ม และมีความขมนิดๆ จากสะตอ ซึ่งเข้ากันดีกับเนื้อปลากะพงที่นุ่มหวาน
5. หมึกต้มน้ำดำ – เมนูซีฟู้ดเอกลักษณ์แห่งอันดามัน
หมึกต้มน้ำดำเป็นเมนูพื้นเมืองที่หาทานได้เฉพาะในแถบชายฝั่งอันดามัน โดยเฉพาะที่พังงา เป็นการนำหมึกกล้วยหรือหมึกหอมสดมาต้มกับน้ำซุปสีดำที่ได้จากหมึกและสมุนไพร
จุดเด่นของเมนูนี้คือน้ำซุปที่มีสีดำจากน้ำหมึก ปรุงรสด้วยพริกไทย กระเทียม และเครื่องเทศพื้นเมือง มีรสชาติเค็มนำ และมีความหอมเฉพาะตัวของหมึกสด ในบางร้านจะเสิร์ฟพร้อมข้าวสวยร้อนๆ และน้ำจิ้มซีฟู้ดรสจัดจ้าน ความเข้มข้นของน้ำซุปที่ผสานกับความนุ่มหนึบของเนื้อหมึกสดทำให้เมนูนี้มีเสน่ห์ไม่เหมือนใคร
6. ผัดหมี่หุ้นหมี่ – อาหารจานเดียวรสชาติกลมกล่อม
ผัดหมี่หุ้นหมี่เป็นอาหารจานเดียวที่เป็นเอกลักษณ์ของพังงา เป็นการนำเส้นหมี่หุ้นหมี่ ซึ่งเป็นเส้นใหญ่คล้ายเส้นก๋วยเตี๋ยวใหญ่แต่มีความนุ่มเหนียวกว่า มาผัดกับซอสสูตรพิเศษที่มีกระเทียม พริกไทย น้ำมันหอย และเนื้อสัตว์ต่างๆ เช่น หมู กุ้ง หรือปลาหมึก
จุดเด่นของเมนูนี้อยู่ที่รสชาติที่กลมกล่อม ไม่เผ็ดจัดเหมือนอาหารใต้ทั่วไป มีความหอมของกระเทียมและพริกไทย เส้นหมี่หุ้นหมี่จะมีความนุ่มหนึบและดูดซับน้ำซอสได้ดี ทำให้ทุกคำมีรสชาติเต็มปาก เมนูนี้เป็นอาหารยอดนิยมที่คนพังงาทานกันทั้งมื้อเช้าและมื้อกลางวัน
7. น้ำพริกกุ้งเสียบ – เครื่องเคียงที่ทำจากของดีเมืองพังงา
น้ำพริกกุ้งเสียบเป็นเครื่องเคียงขึ้นชื่อของพังงา ทำจากกุ้งเสียบ (กุ้งแห้งขนาดเล็ก) ที่จับจากทะเลอันดามันแล้วนำมาตากแดดจนแห้ง นำมาคั่วให้หอม แล้วโขลกรวมกับพริก กระเทียม หอมแดง และเครื่องปรุงอื่นๆ จนได้น้ำพริกที่มีรสเค็ม เผ็ด และมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว
นิยมทานคู่กับผักสดนานาชนิด เช่น ผักกูด ยอดมะพร้าวอ่อน ถั่วฝักยาว แตงกวา และมะเขือพวง บางครั้วอาจเสิร์ฟพร้อมปลาทอดหรือไข่ต้ม ความพิเศษของน้ำพริกกุ้งเสียบพังงาอยู่ที่คุณภาพของกุ้งเสียบที่มีความสด มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว และไม่เค็มจนเกินไป
8. ต้มส้มปลากระบอก – ซดคล่องคอด้วยความเปรี้ยวสดชื่น
ต้มส้มปลากระบอกเป็นเมนูยอดนิยมในพังงา โดยใช้ปลากระบอกสดจากอ่าวพังงามาต้มกับน้ำซุปรสเปรี้ยว ที่พิเศษกว่าต้มส้มทั่วไปคือการใช้น้ำส้มโหนด (น้ำส้มที่ทำจากน้ำตาลโตนด) แทนการใช้มะนาวหรือมะขามเปียก
รสชาติของต้มส้มปลากระบอกจะมีความเปรี้ยวนำ แต่มีความหวานละมุนแอบแฝงจากน้ำตาลโตนด ตัวน้ำซุปใสแต่เข้มข้นด้วยรสชาติของเครื่องสมุนไพร มีการเติมใบมะกรูด ขมิ้น และพริกสด เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมและรสชาติที่ซับซ้อน เนื้อปลากระบอกที่เลือกใช้ต้องเป็นปลากระบอกสดที่มีเนื้อนุ่ม หวาน ไม่คาว
9. ขนมโก้สุ้ย – ขนมหวานดั้งเดิมรสชาติละมุน
ขนมโก้สุ้ยเป็นขนมหวานพื้นเมืองของพังงาที่มีมาแต่โบราณ ทำจากแป้งข้าวเจ้า แป้งมัน น้ำตาลแดง น้ำตาลทรายขาว น้ำปูนใส และใบเตย นำส่วนผสมทั้งหมดมาผสมเข้าด้วยกัน กรองให้เนียน แล้วนำไปหยอดใส่ถ้วยเล็กๆ นึ่งจนสุก
ขนมโก้สุ้ยมีลักษณะคล้ายวุ้นนิ่มๆ มีสีเขียวอ่อนจากใบเตย มีรสชาติหวานละมุนจากน้ำตาลแดงและน้ำตาลทราย เนื้อสัมผัสนุ่มหนึบ เหนียวหนีบ เป็นขนมที่ทานง่าย มีความสดชื่นและหอมกลิ่นใบเตยธรรมชาติ มักทำในงานบุญหรืองานประเพณีสำคัญของชาวพังงา
10. เต้าส้อใบเหรียง – ของฝากพังงาที่ห้ามพลาด
เต้าส้อใบเหรียงเป็นขนมที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมจีน แต่ดัดแปลงให้มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นด้วยการใส่ใบเหรียง ซึ่งเป็นผักพื้นเมืองของภาคใต้ที่มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว
เต้าส้อทำจากแป้งข้าวเจ้าผสมกับน้ำตาลและน้ำมัน นวดให้เข้ากัน แล้วห่อไส้ที่ทำจากใบเหรียงสับละเอียดผสมกับถั่วลิสงคั่ว น้ำตาล และเครื่องเทศต่างๆ นำไปอบจนสุกหอม เต้าส้อใบเหรียงมีรสชาติหวานมันจากตัวแป้งและถั่ว แต่แฝงด้วยความขมนิดๆ และกลิ่นหอมเฉพาะตัวของใบเหรียง ทำให้มีความโดดเด่นไม่เหมือนเต้าส้อทั่วไป
แต่ละเมนูที่กล่าวมานี้ไม่เพียงแต่เป็นอาหารที่อร่อย แต่ยังบ่งบอกถึงวัฒนธรรมอาหารที่หลากหลายของพังงา ไม่ว่าจะเป็นอิทธิพลจากอาหารจีน มลายู และอาหารไทยดั้งเดิม ผสมผสานกับวัตถุดิบคุณภาพเยี่ยมจากท้องทะเลและผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ของพังงา หากคุณมีโอกาสได้ไปเที่ยวพังงา อย่าลืมลองชิมอาหารเหล่านี้เพื่อสัมผัสวัฒนธรรมและรสชาติที่แท้จริงของเมืองพังงา!